ΤΑ ΜΥΚΟΡΡΙΖΑ.
Τα μυκόρριζα, είναι τα κοινά όργανα της συμβίωσης μεταξύ των ριζών ενός φυτού και ενός κατάλληλου μύκητα. Τα μυκόρριζα ευνοούν την απορρόφηση από τις ρίζες των φυτών, μεγάλων ποσοτήτων ανόργανων στοιχείων και του νερού που ευρίσκονται στο έδαφος, βελτιώνοντας έτσι την θρέψη των περισσότερων φυτών. Τα φυτά, σε ανταπόδοση δίνουν στους μύκητες αυτούς τις οργανικές ουσίες της φωτοσύνθεσης που αυτά δεν μπορούν να δημιουργήσουν και τις οποίες έχουν ανάγκη.
Με την χρησιμοποίηση των μυκορρίζων, τα φυτά μπορούν να αναπτυχθούν σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας του εδάφους, που διαφορετικά δεν θα ήταν δυνατόν να ανταπεξέλθουν στην ξηρασία. Η οικονομία σε νερό αρδεύσεως των καλλιεργειών είναι πολύ σημαντική με την χρησιμοποίηση των μυκορρίζων, ιδίως σε χρονιές έντονης ξηρασίας.
Η ευεργετική επίδραση των μυκορρίζων στο δένδρο, οφείλεται στην καλύτερη θρέψη του φυτού κυρίως με θρεπτικά στοιχεία που παρουσιάζουν την μικρότερη κινητικότητα στο έδαφος, όπως είναι ο φωσφόρος, ο ψευδάργυρος και ο χαλκός αλλά και εν μέρει το άζωτο, με αποτέλεσμα να γίνεται οικονομία στην χρησιμοποίηση σε λιπάσματα που φθάνει μέχρι το 40% της ποσότητας που συνήθως χρησιμοποιείται.
Η καλύτερη αποτελεσματικότητα του ριζικού συστήματος που έχει εμβολιασθεί με μυκόρριζα, σε σχέση με το ριζικό σύστημα που δεν έχει εμβολιασθεί, οφείλεται επίσης και στην καλύτερη σχέση: ριζών / εναέρια μέρη του φυτού. Έχει ερευνηθεί ότι σε ένα φυτό, η εγκατάσταση των μυκορρίζων στις ρίζες δίνει την δυνατότητα στο φυτό αυτό να αυξήσει την ξηρά του ουσία κατά 3 έως 4 φορές και επομένως να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του ριζικού συστήματος με συνέπεια την μεγάλη ευρωστία των φυτών αλλά και τις αυξημένες αποδόσεις τους σε καρπούς.
Έχει παρατηρηθεί ότι οι ιστοί των φυτών που συμβιώνουν με τον μύκητα, έχουν αυξημένες συγκεντρώσεις σε άζωτο και φωσφόρο. Στο επίπεδο των μυκορρίζων πραγματοποιούνται οι ανταλλαγές των θρεπτικών στοιχείων της συμβίωσης. Το δένδρο αποδίδει στον μύκητα τα σάκχαρα (υδρογονάνθρακες) που προέρχονται από την φωτοσύνθεση, ενώ ο μύκητας απορροφά από το έδαφος και τα αποδίδει στο δένδρο τα θρεπτικά στοιχεία (φώσφορο, κάλιο, άζωτο, μαγνήσιο, κλπ) αλλά και το νερό. Επίσης βοηθά το δένδρο να ανεχθεί τις υψηλές περιεκτικότητες του εδάφους σε ασβέστιο και να διαχειριστεί καλύτερα την κυκλοφορία του νερού.
Τα μυκόρριζα, παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην θρέψη των φυτών. Στον κατωτέρω πίνακα φαίνεται η διαφορά της απορρόφησης των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά που δεν έχουν μυκόρριζα σε σχέση με τα φυτά που έχουν αναπτύξει στις ρίζες τους μυκόρριζα.
Τα μυκόρριζα, παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην απορρόφηση, την μεταφορά ή την αδρανοποίηση και άλλων στοιχείων του εδάφους. Τα βαρέα μέταλλα,
που πολλές φορές είναι σε μεγάλες ποσότητες στα όξινα εδάφη (π.χ
αλουμίνιο, κάδμιο, ψευδάργυρος) απορροφώνται και δεσμεύονται από τα
μυκόρριζα, όπως επίσης και τα ραδιενεργά στοιχεία. Η ιδιότητα τους αυτή, καθιστά τους μύκητες που δημιουργούν μυκόρριζα, καλούς απολυμαντές των εδαφών από τα βαρέα μέταλλα και την ραδιενέργεια.
Η συμβίωση με τα μυκόρριζα παίζει επίσης ένα σημαντικό ρόλο στην σύνθεση σύνθετων ουσιών όπως είναι οι βιταμίνες και οι αυξητικοί παράγοντες (φυτορμόνες). Επίσης οι μύκητες αυτοί ευνοούν την δημιουργία μεγάλου αριθμού ριζών από το φυτό. Η συμβίωση των ριζών του φυτού με ένα μυκόρριζο αποτελεί φυτοπροστατευτικό παράγοντα επειδή προστατεύει την μικροχλωρίδα του εδάφους από τους παθογόνους μικροοργανισμούς ενώ ταυτόχρονα προσβάλλει τους παθογόνους αυτούς μικροοργανισμούς του εδάφους. Η συμβίωση αυτή αποτελεί βιολογικό τρόπο καταπολέμησης των φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών του εδάφους. Επιπλέον, ο συμβιωτικός μύκητας συνθέτει μερικές ουσίες που εμποδίζουν την ανάπτυξη των φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών του εδάφους ενώ ευνοεί την ανθεκτικότητα των φυτών στις ασθένειες με διάφορους μηχανισμούς.
Πολλοί συμβιωτικοί μύκητες (εκτομυκόρριζα) παράγουν αντιβιοτικές ουσίες, όπως είναι τα chloromycorrhizin A και mycorrhizin A, που προστατεύουν τα φυτά ξενιστές από πολλά παθογόνα μικρόβια.
Τα μυκόρριζα που κυκλοφορούν κυρίως σε προηγμένες γεωργικά χώρες είναι διαφόρων τύπων και είναι εξειδικευμένα για κάθε τύπο καλλιέργειας, όπως πχ μυκόρριζα για χρησιμοποίηση σε γκαζόν, σε γήπεδα ποδοσφαίρου, γήπεδα γκολφ, σε φυτώρια καλλωπιστικών δένδρων, για εγκατάσταση δασικών δένδρων, για καλλιέργειες σιτηρών, για δενδροκομικές καλλιέργειες κλπ.
Kάσσανδρος Γάτσιος
Γεωπόνος
Τα μυκόρριζα, είναι τα κοινά όργανα της συμβίωσης μεταξύ των ριζών ενός φυτού και ενός κατάλληλου μύκητα. Τα μυκόρριζα ευνοούν την απορρόφηση από τις ρίζες των φυτών, μεγάλων ποσοτήτων ανόργανων στοιχείων και του νερού που ευρίσκονται στο έδαφος, βελτιώνοντας έτσι την θρέψη των περισσότερων φυτών. Τα φυτά, σε ανταπόδοση δίνουν στους μύκητες αυτούς τις οργανικές ουσίες της φωτοσύνθεσης που αυτά δεν μπορούν να δημιουργήσουν και τις οποίες έχουν ανάγκη.
Με την χρησιμοποίηση των μυκορρίζων, τα φυτά μπορούν να αναπτυχθούν σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας του εδάφους, που διαφορετικά δεν θα ήταν δυνατόν να ανταπεξέλθουν στην ξηρασία. Η οικονομία σε νερό αρδεύσεως των καλλιεργειών είναι πολύ σημαντική με την χρησιμοποίηση των μυκορρίζων, ιδίως σε χρονιές έντονης ξηρασίας.
Η ευεργετική επίδραση των μυκορρίζων στο δένδρο, οφείλεται στην καλύτερη θρέψη του φυτού κυρίως με θρεπτικά στοιχεία που παρουσιάζουν την μικρότερη κινητικότητα στο έδαφος, όπως είναι ο φωσφόρος, ο ψευδάργυρος και ο χαλκός αλλά και εν μέρει το άζωτο, με αποτέλεσμα να γίνεται οικονομία στην χρησιμοποίηση σε λιπάσματα που φθάνει μέχρι το 40% της ποσότητας που συνήθως χρησιμοποιείται.
Αριστερά φυτό φράουλας σε συμβίωση με
μυκόρριζα, δεξία χωρίς μυκόρριζα. Είναι εμφανής η διαφορά στο μέγεθος
των φυτών αλλά και του ριζικού συστήματος τους
Η αποτελεσματικότητα των μυκορρίζων οφείλεται κυρίως στο ότι
αυξάνεται κατά πολύ η απορροφητική επιφάνεια των ριζών με αποτέλεσμα την
εκμετάλλευση πολύ μεγαλύτερου όγκου εδάφους σε σχέση με αυτόν που
εκμεταλλεύονται μόνες τους οι ρίζες των φυτών.Η καλύτερη αποτελεσματικότητα του ριζικού συστήματος που έχει εμβολιασθεί με μυκόρριζα, σε σχέση με το ριζικό σύστημα που δεν έχει εμβολιασθεί, οφείλεται επίσης και στην καλύτερη σχέση: ριζών / εναέρια μέρη του φυτού. Έχει ερευνηθεί ότι σε ένα φυτό, η εγκατάσταση των μυκορρίζων στις ρίζες δίνει την δυνατότητα στο φυτό αυτό να αυξήσει την ξηρά του ουσία κατά 3 έως 4 φορές και επομένως να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του ριζικού συστήματος με συνέπεια την μεγάλη ευρωστία των φυτών αλλά και τις αυξημένες αποδόσεις τους σε καρπούς.
Έχει παρατηρηθεί ότι οι ιστοί των φυτών που συμβιώνουν με τον μύκητα, έχουν αυξημένες συγκεντρώσεις σε άζωτο και φωσφόρο. Στο επίπεδο των μυκορρίζων πραγματοποιούνται οι ανταλλαγές των θρεπτικών στοιχείων της συμβίωσης. Το δένδρο αποδίδει στον μύκητα τα σάκχαρα (υδρογονάνθρακες) που προέρχονται από την φωτοσύνθεση, ενώ ο μύκητας απορροφά από το έδαφος και τα αποδίδει στο δένδρο τα θρεπτικά στοιχεία (φώσφορο, κάλιο, άζωτο, μαγνήσιο, κλπ) αλλά και το νερό. Επίσης βοηθά το δένδρο να ανεχθεί τις υψηλές περιεκτικότητες του εδάφους σε ασβέστιο και να διαχειριστεί καλύτερα την κυκλοφορία του νερού.
Τα μυκόρριζα, παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην θρέψη των φυτών. Στον κατωτέρω πίνακα φαίνεται η διαφορά της απορρόφησης των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά που δεν έχουν μυκόρριζα σε σχέση με τα φυτά που έχουν αναπτύξει στις ρίζες τους μυκόρριζα.
| Απορρόφηση mg / φυτό | ||||||||
| P | K | Ca | Mg | Na | Zn | Mn | Fe | |
| Φυτά χωρίς μυκόρριζα | 0,39 | 10,9 | 8,7 | 0,46 | 0,25 | 38 | 69 | 171 |
| Φυτά με μυκόρριζα | 4,42 | 35,9 | 25,2 | 2,49 | 2,76 | 112 | 106 | 412 |
| Αύξηση απορρόφησης χημικών στοιχείων (%) | 1033% | 229% | 190% | 441% | 1004% | 195% | 54% | 141% |
Η συμβίωση με τα μυκόρριζα παίζει επίσης ένα σημαντικό ρόλο στην σύνθεση σύνθετων ουσιών όπως είναι οι βιταμίνες και οι αυξητικοί παράγοντες (φυτορμόνες). Επίσης οι μύκητες αυτοί ευνοούν την δημιουργία μεγάλου αριθμού ριζών από το φυτό. Η συμβίωση των ριζών του φυτού με ένα μυκόρριζο αποτελεί φυτοπροστατευτικό παράγοντα επειδή προστατεύει την μικροχλωρίδα του εδάφους από τους παθογόνους μικροοργανισμούς ενώ ταυτόχρονα προσβάλλει τους παθογόνους αυτούς μικροοργανισμούς του εδάφους. Η συμβίωση αυτή αποτελεί βιολογικό τρόπο καταπολέμησης των φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών του εδάφους. Επιπλέον, ο συμβιωτικός μύκητας συνθέτει μερικές ουσίες που εμποδίζουν την ανάπτυξη των φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών του εδάφους ενώ ευνοεί την ανθεκτικότητα των φυτών στις ασθένειες με διάφορους μηχανισμούς.
Πολλοί συμβιωτικοί μύκητες (εκτομυκόρριζα) παράγουν αντιβιοτικές ουσίες, όπως είναι τα chloromycorrhizin A και mycorrhizin A, που προστατεύουν τα φυτά ξενιστές από πολλά παθογόνα μικρόβια.
Τα μυκόρριζα που κυκλοφορούν κυρίως σε προηγμένες γεωργικά χώρες είναι διαφόρων τύπων και είναι εξειδικευμένα για κάθε τύπο καλλιέργειας, όπως πχ μυκόρριζα για χρησιμοποίηση σε γκαζόν, σε γήπεδα ποδοσφαίρου, γήπεδα γκολφ, σε φυτώρια καλλωπιστικών δένδρων, για εγκατάσταση δασικών δένδρων, για καλλιέργειες σιτηρών, για δενδροκομικές καλλιέργειες κλπ.
Kάσσανδρος Γάτσιος
Γεωπόνος
